Bitmeyen yolculuk: Theo Angelopoulos (1935-2012)
Ani ölümü hepimizi derinden sarsan Theo Angelopoulos, çağının önemli anlarına tanıklık etmiş usta bir yönetmendi. Yine can alıcı bir anın, Yunanistan’ın neoliberalleştirilme girişiminin tanıklığını sinemaya aktarırken aramızdan ayrıldı.
1935’de Atina’da General Meteksas diktatörlüğü döneminde doğan Angelopoulos’un çocukluğu Alman işgalinde, gençliğiyse onu izleyen iç savaş sırasında geçti. Bu çalkantılı yılları, Albaylar cuntası ve Fransa’daki gönüllü sürgün ve eğitim dönemi izledi… Çağına tanıklık bir anlamda Angelopoulos’un yazgısıydı… Bu nedenle olsa gerek, ilk dönem filmlerinde Yunanistan’ın yakın ve uzak tarihine eğildi. 36 Günleri (1972), Kumpanya (1975), Avcılar (1977) ve Büyük İskender (1980) belirli tarihsel anlara odaklanırken, yönetmenin içinde yaşadığı dönemin incelikli bir eleştirisini de ortaya koyar. Bu filmlerde, geçmişle şimdiki zaman arasında kurduğu bağlantılar Angelopoulos’un kendine özgü üslubunun bir parçası haline gelecektir.
1980’lerde ise, kamerasını geçmişten günümüze çevirir. Kendisinin “suskunluk üçlemesi” olarak adlandırdığı, Kitera’ya Yolculuk (1984), Arıcı (1986) ve Puslu Manzaralar (1988), farklı mekânlar, hayatlar ve anılar arasında yapılan yolculukları konu edinir. Yolculuk ve arayış Angelopoulos’un hemen hemen her filminde karşımıza çıkacak olan temel meselelerdir.
1990’larda Balkan’larda yaşanan etnik çatışmalar ve kanlı dönüşümle birlikte usta yönetmen gerçek ve hayali sınırları sorgular. Leyleğin Geciken Adımı (1991), Ulis’in Bakışı (1995) ve Sonsuzluk ve Bir Gün (1998) ülkeleri bölen coğrafi sınırları ve sürgünü konu edinir. 2000’lerde başladığı ve tamamlayamadığı gayri resmi üçlemesi, Ağlayan Çayır (2004), Zamanın Tozu (2009) ve Öteki Deniz (2012) ise, kimlik ve yaratıcılık temalarına odaklanır.
Ancak, ustanın bir söyleşisinde dile getirdiği gibi, “esas önemli olan, anlamlı olan yolculuktur”. Manzaralar içerisinde, tarihte, sınırlar arasında yapılan yolcuklar… Birbirinden bağımsız gibi görünen bölümleri ve klasik anlamda çözüme ulaşmayan öyküleriyle Angelopoulos’un filmleri gerçek birer yolculuktur. Her yolculuk gibi içinde zorlukları da barındırır. Kendine özgü ritmi ve sinema dili, alışılagelmişin dışında bir izleme deneyimini zorunlu kılar. Sonu olmadığı için erişilecek bir hayal de barındırmaz. Yalnızca aslolanın arayış olduğunu hatırlatır bize, kendimizle yüzleştirir… Güzel bir yolculuktan başka ne bekler ki insan?
Sinema ve hayat yolculuğumuzun usta kılavuzunu saygıyla anıyoruz.
Anma Etkinliğine katılan Festival, kurum ve topluluklar adına Doç. Dr. Ahmet Gürata
Uluslararası İşçi Filmleri Festivali
Ankara Uluslararası Film Festivali
Uluslararası Gezici Film Festivali
Uluslararası Uçan Süpürge Kadın Filmleri Festivali
!f Uluslararası Bağımsız Filmler Festivali
Pembe Hayat Kuir Fest
Ankara Sinema Kültürü Derneği
Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo Televizyon Sinema Bölümü
Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo Televizyon Sinema Bölümü
Hacettepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo Televizyon Sinema Bölümü
ODTÜ GİSAM Film Merkezi
Bilkent Üniversitesi İletişim Tasarım Bölümü
Yeni Film Dergisi
Sekans
Sinetopya
Sendika TV
ODTÜ MD Sinema Klübü
Üniversite Öğrenci Kolektifleri
ODTÜ Sitop
Ankara Üniversitesi İlef Sinema Topluluğu
HaftaninFilmi.com’dan Filmler
Arşivden Seçkiler:
