Ovid, Narsis temasındaki ayna yapısına, ikilemeye başvurarak özel bir yön verdi: O, kendini sevme ve kendini bilme efsanesine aksi yönden bir olayı katmıştır. Bunu da, nympha Ekho’nun o zamana kadar söylencede uyumsuz ve spesifik bir nükte içermeksizin aktarılan dönüşümüyle alakalı yapmıştır. Malum, Ekho (bir versiyona göre sinsi dedikoduculuğunun cezası olarak Juno tarafından, bir diğer versiyona göreyse onu sıkıştıran Pan’dan korumak üzere) bedensiz bir sese dönüştürülür ve duyduğu cümlelerin yalnızca son hecelerini tekrarlayabilir duruma gelir. Ovid’de ise Ekho, akustik bir ayna, bir ayna yanılsamasının paradigması olur. Dönüşümler’de şöyle denir: “Konuşmanın sonunda sesleri ikiz yapar ve duyulan kelimeleri geri taşır.”
Narsis’e âşık olan Ekho gizlice onun peşinden gider ve onun çağrılarına elinden geldiğince karşılık verir. Narsis, avcı arkadaşı sanarak seslenir, “Gel!” der, Ekho geri seslenir: “Gel!” Seslenene seslenmesiyle çağrının yönü değişmiştir: “O seslenene seslenir”. Narsis, “Burada bir araya gelelim!” diye çağırır, Ekho tekrarlar: “coeamus!”. Ve coire’nin çift anlamı –‘bir araya gelelim’ ile ‘birlikte yatalım’–, yanılmayı güçlendirir. Geri yansımasında aynı şey başka bir şeye dönüşür, yine de söz aynı sözdür. Narsis, çalılıkların arasından karşısına çıkan Ekho’yu görünce, itiraz eder: “Ölmeyi yeğlerim kendimi sana feda edeceğime.” Ancak Ekho cümlenin sadece ikinci kısmını tekrarlar: “Kendimi sana feda edeceğime”; böylece, cümlenin birinci kısmını atlayarak, anlamını tersyüz etmiş olur.
Ovid’in burada ortaya koyduğu, semantik ayna görünüşünün oluşumudur, kelime anlamının tersyüz olmasıdır. Aynı kelimeler, tam karşıtına işaret ederler. Gerçek ve yanılgı, aynı ilişkinin momentleridir ve bu, ancak diyalektik bir refleksiyon biçimi olarak, Bir’in Diğeri’ni uzanıp kendi karşıtı olarak ihtiva etmesi olarak kavrandığında birbirlerinden ayırılıp çözülebilirler
Hans Heinz Holz 1927’de Frankfurt’ta doğdu. Daha 17 yaşındayken, faşizme karşı direniş saflarında yer aldığı için tutuklanarak hapse atıldı. İkinci Dünya Savaşı bitiminde felsefe öğrenimi gördü, doktorasını dönemin ünlü Doğu Alman filozofu Ernst Bloch’un danışmanlığında yaptı, Marburg Üniversitesi’nde felsefe profesörü oldu. Marksizmi açıktan savunması nedeniyle akademik hayatında sürekli engellerle karşılaştı, “meslek yasağı” kondu, öğretim üyeliğini 1978’den itibaren yurtdışında sürdürdü.
Çalışmalarını diyalektik tarihi ve sistematiği, güzel sanatların felsefi teorisi ve plastik sanatlarda estetik üzerinde yoğunlaştıran Hans Heinz Holz, Aralık 2011’de hayatını kaybetti. Uluslararası Diyalektik Felsefe Topluluğu’nun ilk ve onursal başkanıydı. 500’ü aşkın kitap ve dergide çalışmaları yayınlanan Holz, aynı zamanda tanınmış bir sanat eleştirmeniydi. Son eseri, 5 ciltlik “Diyalektik: Antik Çağdan Günümüze Problem Tarihi” oldu.
HaftaninFilmi.com’dan Filmler
Arşivden Seçkiler:
